Home O festiwalu
Słowo „polenmARkT”, jeszcze na początku lat 90., funkcjonowało w niemieckim dyskursie publicznym głównie jako potoczne określenie przygranicznych bazarów w Polsce, odwiedzanych przez mieszkańców wschodnich landów Niemiec w poszukiwaniu tanich towarów. Dziś, po ponad ćwierćwieczu, ten sam termin nabrał zupełnie nowego znaczenia – to rozpoznawalna marka festiwalu kultury polskiej w Greifswaldzie, który z powodzeniem promuje nowoczesne, wielogłosowe i otwarte oblicze współczesnej Polski. polenmARkT to dziś synonim polskiego „targowiska sztuki” – przestrzeni spotkań artystycznych, intelektualnych i społecznych, służących wymianie międzykulturowej oraz budowaniu mostów między sąsiadującymi narodami.
Od piwnicy „Czajki” do festiwalu o zasięgu regionalnym
Festiwal polenmARkT zainicjowany został w Greifswaldzie w 1997 roku z inicjatywy studentów i wykładowców miejscowego Instytutu Slawistyki. Początkowo odbywał się w kameralnej przestrzeni studenckiej piwnicy o nazwie „Czajka”, pełniąc funkcję nieformalnego forum dialogu o współczesnej Polsce. Z czasem wydarzenie rozwinęło się w rozbudowany cykl imprez artystycznych i edukacyjnych, obejmujący koncerty, spektakle teatralne, projekcje filmowe, wieczory autorskie, wystawy, warsztaty i debaty. Dziś polenmARkT na trwałe wpisał się w kalendarz wydarzeń kulturalnych nie tylko uniwersyteckiego Greifswaldu, lecz całego regionu Pomorza Przedniego. Festiwal, odbywający się każdego listopada, łączy różnorodne środowiska – akademickie, artystyczne, edukacyjne, samorządowe i obywatelskie – zarówno po stronie niemieckiej, jak i polskiej. Dzięki współpracy z miastem Szczecin (np. przy szczecińskich Juwenaliach), Filharmonią im. Mieczysława Karłowicza (w ramach Turnieju Muzyków Prawdziwych), a także z partnerami z Grodna czy Warszawy (np. zespołem Atom String Quartet), festiwal zyskał wymiar ponadregionalny i międzynarodowy.
Instytucjonalizacja i nagrody
Organizatorem wydarzenia jest stowarzyszenie polenmARkT e.V., działające na rzecz promocji kultury polskiej w Niemczech oraz współpracy transgranicznej. Za wieloletni trud w dziedzinie integracji kulturalnej i budowania zrozumienia między Polakami a Niemcami, stowarzyszenie zostało wyróżnione kilkoma prestiżowymi nagrodami: Polsko-Niemiecką Nagrodą Pomerania Nostra (2011), Nagrodą Kultury Kraju Związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie (2017), a w roku 2025 także Nagrodą Kultury Powiatu Greifswald–Pomorze Przednie.
Sztuka dla każdego – publiczność i program
polenmARkT jest wydarzeniem otwartym dla szerokiej publiczności – zarówno studentów i uczniów, jak i rodzin z dziećmi, osób starszych czy artystów i intelektualistów. Niezależnie od wieku, wykształcenia i wcześniejszego kontaktu z kulturą polską, każdy znajdzie tu coś dla siebie. Zespół organizatorów dokłada starań, by program festiwalu był nie tylko atrakcyjny artystycznie, ale również inkluzyjny społecznie.
Muzyka – od jazzu po punk rock
Na scenach festiwalowych występowały przez lata zarówno ikony polskiej sceny muzycznej, jak i twórcy niszowi, odkrywani przez niemiecką publiczność po raz pierwszy. Lista wykonawców, którzy gościli w Greifswaldzie, jest imponująca i przekrojowa: od klasyków punk rocka (Dezerter, Armia, Moskwa, Włochaty), przez muzykę alternatywną i etniczną (Żywiołak, Dikanda, Kroke, Vołosi, Kapela Maliszów, Bubliczki), jazz i muzykę współczesną (Leszek Możdżer, Atom String Quartet, Marek Napiórkowski Trio, Contemporary Noise Sextet), aż po muzykę elektroniczną i eksperymentalną (RSS Boys, DJ Czarny Latawiec, Jacaszek). Na festiwalu pojawiali się również artyści tacy jak Julia Marcell, Paula i Karol, The Analogs, Ras Luta, Mesajah, OHO!KOKO czy Kirszenbaum.
Słowo – wieczory autorskie i spotkania literackie
Literatura odgrywa ważną rolę w programie polenmARkT. Na festiwalu gościli tacy pisarze i reportażyści jak Olga Tokarczuk, Inga Iwasiów, Martin Pollack, Jacek Dehnel, Andrzej Stasiuk, Joanna Bator, Jakub Żulczyk, Witold Szabłowski, Artur D. Liskowacki, Wojciech Kuczok, Paweł Huelle, Mariusz Czubaj, Janusz Leon Wiśniewski, Karolina Kuszyk, Matthias Kneip czy Brygida Helbig. Spotkania autorskie służą nie tylko prezentacji nowych książek, lecz są także okazją do rozmów o tożsamości, pamięci, przemianach społecznych i politycznych w Polsce i Europie. Festiwal przypomina również o klasykach literatury polskiej, takich jak Czesław Miłosz, Zbigniew Herbert, Marek Hłasko czy Miron Białoszewski, organizując dyskusje i czytania ich dzieł.
Polsko-niemiecki dialog kulturowy
Festiwal polenmARkT nie ogranicza się do prezentacji polskiej kultury – jego celem jest prowadzenie autentycznego dialogu między społeczeństwami Polski i Niemiec, szczególnie w regionie przygranicznym. Poprzez sztukę, muzykę, literaturę i bezpośrednie spotkania, wydarzenie przyczynia się do przełamywania stereotypów, budowania wzajemnego szacunku oraz rozwijania partnerstw między instytucjami i osobami prywatnymi po obu stronach Odry.
W listopadzie wszystkie drogi miłośników polskiej kultury prowadzą do Greifswaldu. polenmARkT to unikatowy festiwal, który nie tylko prezentuje różnorodność współczesnej Polski, lecz także staje się przestrzenią refleksji nad wspólną europejską przyszłością. W czasach napięć geopolitycznych i rosnącej potrzeby współpracy transgranicznej, jego znaczenie kulturotwórcze i społeczno-polityczne wydaje się większe niż kiedykolwiek wcześniej.
